شعیب بهمن (کارشناس مسائل بین الملل)
آنچه در جریان سفر وزیر خارجه کشورمان به نیویورک اتفاق افتاد حکایت از اصل نوینی در سیاست خارجی ایران دارد و اگر این نگاه ادامه پیدا کند و نهادهای داخلی مرتبط با حوزه خارجی بتوانند از ظرفیت به وجود آمده در دولت سیزدهم به درستی استفاده کنند، می توانیم شاهد پیشرفت جدی در توسعه مناسبات ایران با کشورهای مختلف به ویژه همسایگان باشیم. تعدد دیدارهای وزیر خارجه حاکی است جمهوری اسلامی نگاه تازه ای را در حوزه سیاست خارجی دنبال می کند که مبتنی بر آن تمایل به توسعه روابط با همه کشورهای دنیا و نه صرفا کشورهای غربی دارد.
علاوه بر این، برگزار نشدن نشست های برجامی در جریان جلسات سازمان ملل که در طول سال های گذشته همواره یکی از نشست های ثابت بوده نشان از رویکرد نوی آقای رئیسی به مساله سیاست خارجی دارد. همان طور که رئیس جمهور هم پیشتر تاکید کرده از این پس، برجام یکی از موضوعات و دستورکارهای سیاست خارجی است اما همچون گذشته اولویت اول سیاست خارجی به شمار نمی آید و در ذیل سیاست های دیگر از جمله توسعه مناسبات با همسایگان و کشورهای مستقل قرار می گیرد. بنابراین با توجه به این روند می توانیم انتظار داشته باشیم دوره و عصر جدیدی در سیاست خارجی ایران پدید آمده که مبنای آن تعامل با همه کشورهایی است که تمایل دارند رویه مستقلی را در حوزه بین الملل اتخاذ کنند.
در برجام هم ایران نشان داده عجله ای برای شروع هر چه سریع تر مذاکرات ندارد. واقعیت این است در حال حاضر گذر زمان بیشتر به ضرر غربی ها و به نفع ایران است. اول این که هر چه زمان بیشتر بگذرد سطح و میزان توانمندی هسته ای ایران افزایش پیدا می کند،در حالی که اهرم های فشار غرب و آمریکا دیگر کارایی سابق را ندارد.
دوم این که موقعیت آمریکا در غرب آسیا و خروج شتاب زده نیروهای نظامی این کشور از خاک افغانستان نشان می دهد ایالات متحده دیگر اهرم های بازیگری خود در نظام بین الملل از دست داده و در آینده هم نفوذ و قدرت ایران در سطح منطقه تشدید خواهد شد. چه آمریکا و سایر کشورهای منطقه در سوریه و عراق بمانند یا بروند این حقیقت روشن وجود دارد که منطقه تحت نفوذ ایران قرار خواهد گرفت و غربی ها نمی توانند مثل گذشته در حوزه منطقه تاثیرگذار باشند.
نکته سوم این که ایران با عضویت در سازمان شانگهای نشان داده گزینه های دیگری برای توسعه مناسبات با غرب دارد و آمریکا و کشورهای اروپایی به خوبی متوجه این موضوع هستند که اگر بخواهند فشارها را بر جمهوری اسلامی تشدید کنند ایران می تواند از سایر گزینه برای توسعه مناسبات به جای توجه به بسط روابط با اروپا استفاده کند.
