کارشناس مسائل قفقاز به مناقشه قره باغ اشاره کرد و گفت: ایجاد انحراف در افکار عمومی در خصوص علل واقعی آغاز درگیری فعلی دومین وجه برجسته شدن مسئله قره‌باغ بوده و واقعیت این است که تحرکات ترکیه طی دو سه ماه گذشته در سطح منطقه، علت اصلی شروع درگیری فعلی است.
«شعیب بهمن» کارشناس مسائل قفقاز در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ با اشاره به مناقشه قره‌باغ اظهار داشت: ایران تنها کشوری است که در مناقشه قره‌باغ نه تنها از هیچ یک از طرفین جانبداری نمی‌کند بلکه از برپایی صلح، حل و فصل مناقشه حمایت می‌کند.
پانترکیستها می‌خواهند ایران را هم به میدان مناقشه قره‌باغ بکشانند
وی با بیان اینکه در حال حاضر علت اصلی برجسته شدن چنین مسائلی دو وجه دارد، اشاره کرد: وجه اول اینکه برخی از جریان‌های پان‌ترکیستی تمایل دارند ایران را هم به میدان این مناقشه بکشانند و در واقع روی اقلیت‌های قومی در داخل ایران سرمایه گذاری می‌کنند؛ طی روزهای اخیر نیز سعی کردند با انتشار تصاویر جعلی و تحرکات دیگری احساسات قومی بخشی از مردم ایران را برانگیزند و در راستای اهداف و مقاصد سیاسی خودشان از آن‌ها استفاده کنند.
تحرکات اخیر ترکیه علت اصلی درگیری آذربایجان و ارمنستان است
کارشناس مسائل قفقاز به وجه دوم برجسته شدن مناقشه قره‌باغ اشاره کرد و گفت: ایجاد انحراف در افکار عمومی در خصوص علل واقعی آغاز درگیری فعلی دومین وجه برجسته شدن مسئله قره‌باغ بوده و واقعیت این است که تحرکات ترکیه طی دو سه ماه گذشته در سطح منطقه، علت اصلی شروع درگیری فعلی است.
بهمن ادامه داد: بعد از درگیری سه ماه پیش ارمنستان و آذربایجان، ترکیه نیروهای نظامی خود را وارد منطقه کرد و بعد از اینکه رزمایش مشترکی با طرف آذری انجام داد، نیروهای خود را خارج نکرد؛ در این بین زمزمه این مسئله بلند شد که ترکیه قصد دارد پایگاه نظامی در منطقه ایجاد کند.
وی تصریح کرد: با توجه به اینکه ترکیه هم درگذشته جانبدارنه از جمهوری آذربایجان دفاع کرده و هم با ارمنستان دارای مشکلات تاریخی به ویژه به دلیل نسل کشی ارامنه بوده، این مسئله موجب تحریک ارمنی‌ها و موجب نگرانی ایروان شد.
برخی جریان‌های نزدیک به ترکیه درصدد تحریک احساسات قومی در ایران هستند
این کارشناس مسائل قفقاز خاطر نشان کرد: علاوه با این ترکیه در روزها و هفته های گذشته شروع به انتقال گروه‌های تروریستی از ادلب سوریه به منطقه مناقشه قره‌باغ کرده است که خود این مسئله هم می‌تواند از این حیث که دولت باکو تصور می‌کند با حضور این نیروها می‌تواند دستاوردی را در جنگ بدست بیاورد و هم اینکه دولت کاشیمیان در ایروان حس می‌کند که حضور این نیروها در منطقه ممکن است که توازن قوا را به نوعی بهم بزند، برای هر دو طرف تحریک برانگیز باشد.
بهمن ادامه داد: آن‌هایی که مسبب اصلی بودند و این انگیزه و تحریک را برای شروع جنگ ایجاد کردند، در حال حاضر می‌خواهند فرافکنی کنند و با نسبت دادن مسائلی چون حمایت و پشتیبانی تسلیحاتی ایران از ارمنستان، سعی می‌کنند هم احساسات قومی را در ایران تحریک و حکومت ایران را به چالش بکشند و هم اینکه علت واقعی شروع جنگ فعلی را به نوعی پنهان و بر آن سرپوش بگذارند.
خط و مشی پانترکیستها از کجا مهندسی می‌شود؟
کارشناس مسائل قفقاز در خصوص نحوه فعالیت و نحوه مدیریت پانترکیستها بیان داشت: پانترکیستها در طول سال‌های گذشته در هر دو کشور آذربایجان و ترکیه وجود داشتند؛ به عنوان مثال اساساً ایدئولوژی «حزب حرکت ملی» در ترکیه بر مبنای پان ترکیسم است؛ در داخل آذربایجان نیز طی سال‌های گذشته جریان‌های زیادی وجود داشتند که تفکر پان‌ترکیسم و تفکر آذربایجان بزرگ و همچنین تصور آذربایجان شمالی و جنوبی را دائماً به افکار عمومی پمپاژ می‌کردند و همواره سعی کردند حتی این مسائل را وارد کتاب‌های درسی کنند و شبکه‌های تلویزیونی مختلفی ایجاد کردند و دائم به تحریک افکار عمومی و به ویژه تحریک مسائل قومی در ایران می‌پردازند.
بهمن ادامه داد: در هر دو کشور زمینه تفکر پان‌ترکیستی وجود داشته و قاعدتاً این دو کشور از گذشته همبستگی‌هایی داشته‌اند و در حال حاضر هم این همبستگی را حفظ کرده‌اند، کما اینکه بسیاری از تحرکات این‌ها حساب شده و برنامه ریزی شده است.
گروه مینسک تا به امروز کارکرد مطلوبی نداشته
وی در خصوص موضع ایران در مناقشه قره‌باغ گفت: گروه «مینسک» بعد از فروپاشی شوروی تا کنون که درگیری‌ها به ویژه در اوایل نیمه اول دهه ۹۰ شدت بسیار زیادی پیدا کرده بود، از آن زمان تشکیل و تا به امروز هم وجود دارد؛ گه گاهی هم جلسه‌ای تشکیل می‌دهند و وزرای خارجه دو کشور آذربایجان و ارمنستان در آن جلسات شرکت می‌کنند.
این کارشناس مسائل قفقاز با بیان اینکه گروه مینسک با هدف برقراری صلح پایدار و حل و فصل مناقشه قره‌باغ بوجود آمده بود گفت: در سال‌های گذشته نه صلحی ایجاد و نه مسئله مناقشه حل و فصل شد؛ حتی آتش بس نصفه و نیمه‌ای که گروه مینسک مدعی به برقراری آن بوده، شکننده است؛ علاوه بر اینکه هر روز بین طرفین تبادل آتش وجود دارد و بعضاً درگیری‌ها افزایش پیدا می‌کند و این نشان می‌دهد هر لحظه امکان شعله‌ور شدن مناقشه وجود دارد.
رد گروه مینسک توسط آذربایجان
بهمن با بیان اینکه گروه مینسک تا به امروز کارکرد مطلوب و مثبت و دستاورد برجسته‌ای نداشته گفت: در سال‌های اخیر جمهوری آذربایجان هم به نوعی به رد گروه مینسک می‌پردازد و گروه مینسک را متهم می‌کند که اعضای حاضر در این گروه مسیحی هستند و از ارمنستان حمایت می‌کنند.
وی ادامه داد: آذری‌ها معتقدند ارمنی‌ها دارای لابی‌های قدرتمندی در روسیه، آمریکا، فرانسه و سایر کشورهای اروپایی هستند، بنابراین اعضای گروه مینسک تحت تاثیر فعالیت‌های لابی ارامنه هستند و دائماً به نفع ارمنستان موضع‌گیری می‌کنند.
کارشناس مسائل قفقاز با تاکید بر این که طرف آذری مشروعیت و کارآمدی گروه مینسک را زیر سوال برده است، ابراز داشت: این مسئله نشان می‌دهد وقتی یک طرف دعوا گروه مینسک را قبول ندارد و مشروعیت و کارآمدی آن را زیر سوال می‌برد، اساساً مشخص است این گروه نمی‌تواند میانجی‌گر خوبی در حل و فصل مناقشه عملکرد مطلوبی داشته باشد.
ایران کانون حل و فصل مناقشه قره‌باغ است
بهمن ایران را به چند دلیل بهترین گزینه برای حل و فصل مناقشه قره‌باغ دانست، گفت: دلیل اول این است که در بین همه بازیگران ذی‌نفع و ذی‌نفوذ، ایران تنها کشوری است که کانون حل و فصل مناقشه است؛ سایر کشورها به دلایل مختلف نه تنها تمایلی به حل و فصل مناقشه ندارند بلکه منفعت خودشان را در تداوم مناقشه می‌بینند.
وی ادامه داد: دلیل دوم این است که ایران به هر حال دارای مرز مشترک با هر دو کشور درگیر و حتی با منطقه مورد مناقشه است؛ بنابراین همین مجاورت جغرافیایی هم عامل موثر دیگری است که می‌تواند نقش ایران را در حل و فصل این مناقظه برجسته کند.
این کارشناس مسائل قفقاز در پایان افزود: دلیل سوم این است که این مناطق در طول تاریخ بخشی از ایران بوده‌اند و از لحاظ تاریخی، تمدنی، فرهنگی، نژادی و بومی دارای وابستگی‌های بسیار عمیقی به ایران هستند؛ بنابراین ایران از موقعیت قابل توجهی برای میانجی‌گری برخوردار است ولی اینکه چرا این موقعیت تا به حال از حالت بالقوه به بالفعل تبدیل نشده است این است که خود حاکمان دو کشور اساساً تمایلی به حل و فصل مناقشه ندارند و از وجود مناقشه بیشتر از حل و فصل آن سود می‌برند و دلیل دوم آن این است که سایر بازیگران به ویژه طرف‌های غربی تمایلی ندارند که نقش ایران مجدداً در منطقه برجسته شود بر همین اساس آن‌ها هم همیشه اعمال فشار کرده و از این مسئله جلوگیری کردند.
شبکه خبری راه دانا
