کنفرانس امنیتی مسکو از زمان تأسیس در سال 2012، به یک مجمع مهم برای بحث آزاد در مورد مسائل عمده امنیت جهانی و منطقه ای تبدیل شده است.
به گزارش اسپوتنیک، در این کنفرانس امنیتی که نمایندگانی از وزارتخانه‌های دفاع، سازمان‌های بین‌المللی و کارشناسان غیردولتی حضور دارند، مسائل کلیدی و مهم امنیت بین‌المللی طرح و مورد بحث قرار می گیرند. همچنین کنفرانس شامل گفتگوهایی با هدف پیشبرد درک بهتر درباره مواضع کشورهای مختلف و کمک به تعیین حوزه‌های بالقوه برای همکاری موثر نظامی بین‌المللی نیز است. با توجه به جایگاهی که این کنفرانس در معماری آینده نظم امنیتی جهان دارد، نگاهی به برنامه های گذشته آن و همچنین ارزیابی کنفرانس 2013 حائز اهمیت است.
نگاهی به کنفرانس های پیشین
مروری بر کنفرانس های برگزار شده نشان می دهد که موضوعات مهم و متنوعی در دستور کار این مجمع قرار داشته است. به عنوان مثال، در سال 2012 مشکلات دفاع موشکی در همه ابعاد از ارزیابی تهدیدات گسترش فناوری های موشکی گرفته تا تعیین زمینه های همکاری در زمینه دفاع موشکی به منظور حفظ ثبات استراتژیک و مشارکت استراتژیک برابر، مورد بحث و بررسی قرار گرفتند.
در سال 2013، تبادل نظر آزاد در مورد جنبه های مختلف امنیت اروپا از جمله مشکلات حاد نظیر دفاع موشکی، کنترل تسلیحات متعارف و همکاری بین روسیه و ناتو در دستور کار بود. همچنین ارزیابی نقش سازمان امنیت و همکاری اروپا در تضمین امنیت اروپا نیز مورد بحث قرار گرفت.
کنفرانس در سال 2014، موضوع مهم امنیت جهانی و ثبات منطقه ای را به بحث گذاشت. تقویت امنیت جهانی و راه های ممکن برای حل بحران های منطقه ای موجود با تاکید بر وضعیت خاورمیانه و شمال آفریقا و همچنین افغانستان اختصاص و توجه ویژه به تحلیل پدیده “انقلاب های رنگی” از مهمترین مباحث مطرح شده در این کنفرانس بودند.
تمرکز اصلی کنفرانس در سال 2015 به چالش ها و چشم اندازهای امنیت جهانی معطوف بود. مسائل مربوط به تضمین امنیت جهانی و منطقه ای از طریق تشدید همکاری نظامی بین المللی در مبارزه با تروریسم به همراه چشم انداز اوضاع در افغانستان و فعالیت های سازمان تروریستی داعش از موضوعات مورد بحث در این کنفرانس بودند. همچنین به موضوع تقویت صدور تروریسم از منطقه خاورمیانه به کشورهای اروپای غربی و آسیای مرکزی توجه ویژه ای شد.
در سال 2016، کنفرانس به ارزیابی تروریسم به عنوان تهدید اصلی برای امنیت جهانی اختصاص یافت. شرکت کنندگان در مورد گسترش روزافزون تروریسم از نقاط حساس خاورمیانه و افغانستان به سایر مناطق ابراز نگرانی کردند. توجه جدی به مشکلات امنیت منطقه ای در آسیا و اقیانوسیه، خاورمیانه، آسیای مرکزی و همچنین نحوه همکاری میان نهادهای مورد توجه قرار گفت.
امنیت جهانی به عنوان چالش قرن بیست و یکم در کنفرانس سال 2017 به موضوع اصلی تبدیل شد. شرکت کنندگان در این کنفرانس، حادترین چالش ها و تهدیدات امنیت بین المللی در اروپا، خاورمیانه، شمال آفریقا، آسیای مرکزی و منطقه آسیا و اقیانوسیه را مورد بحث و بررسی قرار دادند. همچنین توجه ویژه ای به تأثیر منفی سیستم دفاع موشکی در حال استقرار ایالات متحده در اروپا شد. علاوه بر این برای اولین بار در این کنفرانس، جنبه های مختلف امنیت فضای اطلاعاتی مورد توجه قرار گرفت.
سال 2018 که با شکست داعش در سوریه مصادف بود، نتایج و چشم انداز برقراری صلح در منطقه در دستور کار قرار گرفت. امنیت جهانی در دنیای چند مرکزی، چشم انداز برقراری صلح در خاورمیانه در پرتو شکست داعش در سوریه، امنیت در اروپا و آسیا، فعالیت‌های سازمان‌های نظامی برای پاسخگویی به تهدیدات و چالش‌های منطقه‌ای برای امنیت کشورها مورد بحث قرارگرفت. همچنین بحث جداگانه ای به “قدرت نرم” به عنوان ابزاری برای حل مشکلات نظامی ـ سیاسی اختصاص یافت.
امنیت در دنیای مدرن، موضوع اصلی کنفرانس در سال 2019 بود. چالش های مرتبط با ثبات در منطقه خاورمیانه و بازسازی سوریه و عراق، انقلاب های رنگی و جنگ های ترکیبی، پدافند موشکی، مشکلات ناشی از تروریسم و مهاجرت غیرقانونی در دستور کار کنفرانس بود.
کنفرانس در سال 2021 به حادترین مشکلات امنیت بین المللی در زمینه غلبه بر همه گیری کووید 19 اختصاص یافت. با توجه به آنکه بیماری کرونا، تغییرات قابل توجهی در سیستم ارتباطات بین المللی ایجاد کرده بود، اشکال تعامل در حوزه امنیت نیز با تغییر مواجه شده بودند. از این رو برنامه کنفرانس شامل موضوعات مهم امنیت جهانی و منطقه ای در ارتباط با این همه گیری بود که بخش های دفاعی، نقش کلیدی در رسیدگی به آن داشتند.
محور اصلی کنفرانس در سال 2022 بر امنیت جهانی در چارچوب شکل گیری جهانی چندجانبه متمرکز بود. به همین دلیل ارزیابی از وضعیت امنیت جهانی و منطقه ای در اروپا، آسیا، آفریقا، آمریکای لاتین و خاورمیانه در دستور کار کنفرانس قرار گرفت.
اهمیت کنفرانس یازدهم
در کنفرانس سال 2023، مشکلات ثبات جهانی و منطقه ای و همچنین جنبه های مختلف امنیت در آسیا، آفریقا، خاورمیانه، آمریکای لاتین و اروپا در دستور کار برای بحث و بررسی قرار دارند. همان طور که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در سخنرانی افتتاحیه کنفرانس تاکید کرد، در شرایطی که کشورهای غربی و در راس آنها آمریکا هر روز بیشتر ماجراجویی های ژئوپلیتیکی جدیدی را به راه می اندازند و کانون های تنش را تحریک می کنند، برگزاری رویدادهایی همچون کنفرانس امنیتی مسکو نشان می دهد که جهانی چندقطبی به طور مداوم در حال شکل گیری است و اکثر دولت ها آماده دفاع از منافع ملی خود هستند.
بر این اساس برگزاری یازدهیمن کنفرانس امنیت بین‌المللی مسکو که نشستی سالانه برای رسیدگی به مسائل مهم در حوزه های امنیتی و نظامی در سطح بین‌المللی است، از جنبه های مختلف اهمیت دارد:
نخست آنکه حضور مقامات 76 کشور در کنفرانس یازدهم نشان داد که تلاش های غرب برای منزوی کردن روسیه با شکست مواجه شده است. در واقع کنفرانس به این دلیل اهمیت دارد که در سایه وجود چالش امنیتی و فشارهای بزرگ بین‌المللی برگزار می‌شود. به‌طوری‌که هیچ حضور و مشارکتی از طرف کشورهای غربی صورت نگرفته و آنها به صورت غیرمستقیم نه تنها کنفرانس را تحریم کرده اند، بلکه سایر کشورها را نیز تحت فشار گذاشته اند که در این مجمع شرکت نکنند. با این حال علیرغم موانع گسترده ای که در خصوص مشارکت در کنفرانس وجود داشت، مقامات 76 کشور در این رویداد مهم شرکت کردند تا هم روابط نزدیک خود با مسکو را نشان دهند و هم عدم تبعیت از فشارهای غرب را آشکار کنند.
دوم آنکه در شرایطی که در گذشته معمولا غرب به عنوان مرکز تصمیم گیری های مهم درباره مسائل اقتصادی، سیاسی و امنیتی جهان شناخته می شد، اینک مراکز جدید در حال تقویت هستند. مشارکت 76 کشور در کنفرانس امنیتی مسکو حکایت از توافق این کشورها برای ایجاد معماری جدید امنیت جهانی بدون حضور و مداخله غرب دارد.
