در جهان فعلی، اصلاح کریدور در حوزه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد که انرژی یکی از آن‌هاست.
هنگامی که سخن از “کریدور” به میان می‌آید، در اغلب مواقع، مسیرهای جاده‌ای، ریلی و یا دریایی در اذهان نقش می‌بندند. با این حال در جهان فعلی، اصلاح کریدور در حوزه‌های مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد که انرژی یکی از آن‌هاست. در این حوزه علاوه بر خطوط لوله که به صورت سنتی به انتقال انرژی‌هایی همچون نفت و گاز می‌پردازند، اتصال شبکه برقی کشورهای مختلف به یکدیگر نیز می‌تواند نوعی کریدور به وجود آورد که کاربردهای بسیار زیادی دارد. پروژه‌های اتصال شبکه برق کشورها به یکدیگر غیرمعمول نیست؛ چنانکه اکثر کشورهای اروپایی شبکه برق خود را به یکدیگر متصل کرده‌اند. با این حال ایران و روسیه در سال‌های اخیر در طرحی مشارکت کرده‌اند که علاوه بر اتصال شبکه‌های برقی دو کشور به یکدیگر می‌تواند به مثابه یک کریدور مهم در حوزه انتقال انرژی الکتریسیته محسوب شود.
طرح ایران و روسیه مبنی بر ایجاد کریدور واحد انرژی که به معنای اتصال شبکه‌های برقی ایران و روسیه از طریق کشورهای قفقاز است، ادامه ابتکار ایجاد کریدور حمل و نقل شمال – جنوب محسوب می‌شود. همانگونه که کریدور حمل و نقل شمال – جنوب به روسیه فرصت دستیابی به بنادر ایران در خلیج فارس و به ایران نیز فرصت دستیابی به بنادر روسیه در شمال غرب این کشور در اروپا را می‌دهد، اتصال شبکه برق ایران و روسیه به یکدیگر نز به معنای ایجاد یک کریدور انرژی است که از روسیه به قفقاز و از آنجا به ایران منتقل می‌شود و می‌تواند تا عراق، افغانستان و پاکستان امتداد پیدا کند.
با توجه به آنکه تقاضای برق روسیه در زمستان و ایران در تابستان به اوج خود می‌رسد، پروژه اتصال شبکه برق به هر دو کشور کمک می‌کند تا نیاز داخلی خود را در این زمینه تأمین کنند. البته کریدور واحد انرژی صرفاً در تأمین کمبود برق یا هموارسازی نوسانات روزانه تقاضا به کشورهای عضو کمک نمی‌کند، بلکه نقش مهمی در تنظیم‌گری بار تولید و مصرف نیز دارد. زیرا الگوریتم میزان تولید و مصرف برق در روز و شب متفاومت است. به نحوی که اوج مصرف برق معمولاً در روز و کاهش مصرف آن در شب اتفاق می‌افتد. به منظور متعادل کردن این بار تولید و مصرف، به ظرفیت‌های مانور بیشتری از شبکه‌های داخلی برق هر کشور نیاز است. بر این اساس ایجاد پیوندهای پایدار میان کشورها به آن‌ها امکان می‌دهد که در تنظیم تولید و مصرف و بار اضافی در شبکه برق خود، هزینه‌های زیادی را صرفه‌جویی کنند.
بنابراین کریدور واحد انرژی به معنای دسترسی کشورهای حاضر در آن به برق پایدار و ارزان است که در تمام زمینه‌های اقتصادی کشورها و زندگی عادی مردم دخیل است. کریدور انرژی نه تنها به امنیت سیستم‌های انرژی کشورهای مشارکت‌کننده منجر می‌شود، بلکه از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه و سودآور است. از این رو یکپارچه‌سازی شبکه برق ایران و روسیه برای هر دو کشور و همچنین سایر مشارکت‌کنندگان در این طرح سودمند خواهد بود. زیرا همگام سازی شبکه‌های برق ایران و روسیه می‌تواند در تأمین تقاضای دو طرف مفید باشد و نیازهای مصرف کنندگان را بهتر برآورده کند. همچنین اتصال شبکه برق ایران و روسیه می‌تواند درآمد خوبی برای هر دو طرف در بر داشته باشد.
این پروژه به ایران اجازه می‌دهد تا صنعت برق خود را که در سال‌های اخیر به دلیل گرمای زیاد در فصل تابستان و تقاضای بالا با چالش مواجه شده، تثبیت کند. قاعدتاً اتصال شبکه برق ایران و روسیه می‌تواند نیاز به سرمایه‌گذاری در توسعه صنعت برق ایران را کاهش دهد. در عین حال این پروژه ایران را به “هاب برق” منطقه تبدیل می‌کند. زیرا در حال حاضر ایران بخشی از برق عراق، افغانستان و پاکستان را تأمین می‌کند و همچنین شبکه برق خود را به ترکمنستان و ارمنستان نیز متصل کرده تا در زمان اوج مصرف بتوانند از تولید یکدیگر استفاده کنند. بنابراین در حال حاضر شبکه برقی ایران به ترکمنستان، افغانستان، عراق و پاکستان متصل است و دریافت برق بیشتر از روسیه این امکان را فراهم می‌کند تا تهران در صادرات برق به کشورهای پیرامونی خود نقش فعال‌تری ایفا کند و به طور موثرتری به یک هاب برق منطقه‌ای تبدیل شود.
از سوی دیگر ساخت “هاب برق” در ایران به روسیه این امکان را می‌دهد که حضور خود را در منطقه دریای کاسپین تقویت کند و حتی صادرات برق خود را تا کشورهای جنوبی، شرقی و غربی ایران امتداد دهد و سود قابل توجهی به دست آورد. بر اساس برآوردهای اولیه، درآمد سالانه روسیه از اجرای این پروژه حداقل 200 میلیون دلار خواهد بود که می‌تواند در آینده با افزایش چشمگیری مواجه شود. زیرا میزان تولید برق در ارمنستان، جمهوری آذربایجان و حتی ایران برای پاسخگویی به تقاضای روزافزون داخلی ناکافی است و این کمبود می‌تواند با منابع فدراسیون روسیه پر شود. در عین حال باید توجه داشت که کشورهایی همچون افغانستان، پاکستان، عراق، سوریه و لبنان نیز می‌توانند به شبکه تبادل برق ایران و روسیه متصل شوند. کما اینکه توافق‌هایی میان طرفین صورت گرفته که این کریدور برقی از سال 2025 به عراق و از طریق این کشور به سوریه گسترش یابد.
به این ترتیب یک سیستم برق واحد میان روسیه، کشورهای قفقاز، ایران و تعدادی از کشورهای خاورمیانه تشکیل خواهد شد که صرفاً جنبه اقتصادی ندارد و از حیث سیاسی و ژئوپلیتیک نیز بسیار مهم است. همکاری فعال و فزاینده روسیه و اوراسیا با ایران و سایر کشورهای حاشیه دریای کاسپین، سامانه پیچیده‌ای از مشارکت اقتصادی و سیاسی چندجانبه را در اوراسیا تشکیل می‌دهد که به کاهش تنش سیاسی بین برخی از کشورهای این منطقه وسیع نیز کمک خواهد کرد. به عنوان مثال، مشارکت کشورهایی همچون ارمنستان و جمهوری آذربایجان در این پروژه می‌تواند به به کاهش سطح درگیری بین این کشورها کمک کند. در عین حال کریدور برق روسیه و ایران موجب تقویت مواضع سیاسی و اقتصادی دو کشور در قفقاز، منطقه دریای کاسپین و خاورمیانه خواهد شد. در عین حال چنین امری به معنای ارسال پیام واحد به غرب است که تهران و مسکو از یک سو به تقویت و توسعه همکاری های دوجانبه می‌اندیشند و از سوی دیگر، طرح‌های کلانی همچون کریدور واحد انرژی را در مناطق پیرامونی خود دنبال می‌کنند که می‌توانند بر نظم آینده جهان تأثیر به سزایی داشته باشند.
