شعیب بهمن / پژوهشگر مسائل اوراسیا
موضع ایران در درگیری به‌وجود آمده میان آذربایجان و ارمنستان کاملا مشخص است؛ جمهوری اسلامی معتقد است هرگونه جنگ و درگیری باید پایان یابد، چرا که جنگ و درگیری صرفا به مردم منطقه آسیب زده و باعث کشته شدن افراد بیگناه می‌شود. از سوی دیگر این‌گونه مناقشات به‌علت پیچیدگی‌های خاصی که دارد از طریق جنگ قابل حل نیست و باید از طریق مذاکرات سیاسی به راه‌حل جامعی دست یافته و موضوع مورد مناقشه حل و فصل شود.
بنابراین باید جمهوری اسلامی به‌ویژه در مورد موضوعات پیش آمده از جمله اصابت چند خمپاره به خاک کشورمان موضع بیطرفی فعال را در پیش گیرد، به این معنا که وقتی امنیت ملی کشوری به مخاطره می‌افتد، می‌توان ضمن حفظ بیطرفی به اتخاذ تدابیری اندیشید و اقداماتی اتخاذ کرد که منافع ملی کشور حفظ شود. در همین راستا و در شرایط فعلی باید ایران ضمن عدم جانبداری از طرفین درگیر؛ به شکل فعال در این مناقشه حضور داشته باشد و از ابزارهای دیپلماتیک و رایرنی با هر دو کشور و سایر کشورهای ذی‌نفوذ در مناقشه استفاده کرده و ابتکار عمل داشته باشد؛ از سوی دیگر نیز باید در سطوح امنیتی و نظامی آمادگی لازم را داشته و به طرفین هشدار دهیم در صورتی که بیشتر از این قلمرو سرزمینی ما مورد تهدید قرار گیرد وارد عمل شده و اجازه تکرار چنین اتفاقاتی را نخواهیم داد.
باید در دو بعد دیپلماتیک و نظامی از بیطرفی غیر‌فعال خارج شده و سیاست جامعی را در پیش بگیریم. این‌در‌حالی است که متاسفانه هیچ فعالیت خاص و ابتکار دیپلماتیکی را شاهد نیستیم. این در‌حالی است که ایران به‌دلایل مختلف از ظرفیت ایفای نقش فعال برخوردار است، چرا که این دو کشور در همسایگی کشورمان قرار دارند و ایران با این دو کشور دارای مناطق مرزی مشترک است، همچنین کشورمان دارای نفوذ تاریخی در منطقه قفقاز و وزن ژئوپلتیکی بسیاری در این منطقه است که البته به‌دلیل فقدان ابتکار عمل و دیپلماسی فعال از این ظرفیت استفاده نشده است.
