گروه اقتصادی: نرخ حمل محموله های نفتی به دلیل نگرانی از عواقب سیاسی و اقتصادی همکاری با کشورهای تحریم شده همچنین تخطی از قوانین واشنگتن افزایش یافت. طبق آمارهای رسمی حدود ۳۰۰ نفتکش که عمدتا متعلق به شرکت های بزرگ نفتی است، پس از لغو معافیت برای خریداران نفت ایران و ونزوئلا با محدودیت هایی در انتقال نفت مواجه شدند. این ممنوعیت حدود ۷.۵ درصد از ناوگان حمل و نقل دریایی را درگیر کرده است.
یکی از شرکت های مهم در زمینه حمل و نقل نفتی جهان، شرکت چینی کاسکو است که سه درصد از ابرنفتکش های دنیا را در اختیار دارد. این شرکت هفته گذشته و به دلیل قوانین سختگیرانه امریکا در همکاری با کشورهای تحریم شده ، برخی نفتکش هایش در لیست سیاه قرار گرفت. با این اتفاق کاسکو نمی تواند از ۴۳ نفتکش خود استفاده کند.
گزارش ردیابی نفتکش ها نشان می دهد در ماه اکتبر کرایه حمل نفت از خاورمیانه به ۷۵ نقطه در جهان با افزایش ۱۹ درصدی همراه بوده است. یک شرکت نفتی در سنگاپور ضمن اشاره به افزایش نرخ کرایه نفتکش ها اعلام کرد: برای هر دفعه بارگیری یک نفتکش حدود ۶۰۰ هزار دلار به هزینه های حمل و نقل اضافه شده است.
کارشناسان حوزه انرژی معتقدند؛ نرخ حمل نفتکش ها، با ادامه دار شدن مشکلات و تنش های ژئوپلیتیکی ممکن است در آینده نه تنها افزایش بیشتری یابد و به ضرر مصرف کنندگان باشد که بر قیمت نفت نیز تاثیرگذار خواهد بود.
افزایش قیمت نفت در پی کمیاب شدن نفتکش ها
دریافت و انتقال محموله های نفتی توسط ۳۰۰ نفتکش با محدودیت روبه رو شده است. این امر علاوه بر افزایش نرخ کرایه نفتکش ها، بر قیمت نفت نیز تاثیر می گذارد. هرچند که تاکنون افزایش قیمتی به دلیل محدودیت در عبور و مرور نفتکش ها رخ نداده، اما به نظر می رسد با ادامه دار شدن تنش ها در خاورمیانه همچنین افزایش قیمت بیمه نفتکش ها، تا چند ماه آینده نرخ حمل نفت بر قیمت آن تاثیرگذار خواهد بود.
از سویی به دلیل اجباری شدن استفاده کشتی ها از سوخت بدون سولفور تعدادی از کشتی ها تا زمان نصب فیلترهای پاکسازی هوا و همسان سازی با سوخت بدون سولفور از ناوگان حمل و نقل دریایی خارج می شوند. پیش بینی می شود حدود ۲۳ ابرنفتکش از ژانویه ۲۰۲۰ از خدمات دهی کنار گذاشته شوند. این اقدام می تواند به کمیاب شدن نفتکش هایی سازگار با تحریم و سوخت بدون سولفور دامن بزند.
لغو بارگیری نفتکش ها در پی فشار امریکا
داده های کشتیرانی نشان می دهد که نرخ بارگذاری نفت خام در هر بشکه از خاورمیانه به سواحل غربی هند در هفته دوم اکتبر؛ ۲۸ درصد افزایش داشته و به بازه ۸۰ تا ۹۲.۵ رسیده. نرخ حمل نفتکش ها در طولانی ترین مسیر که از منطقه گلف کاست امریکا به آسیاست، هفته گذشته به رکورد ۱۴ میلیون دلار رسید. اما افزایش هزینه های حمل و نقل تنها دغدغه خریداران نفت نیست، بلکه لغو بارگیری نفت توسط شرکت های نفتکشی نیز یکی دیگر از نگرانی کشورهاست. در این راستا هفته گذشته اخباری دال بر لغو بارگیری نفت از امریکا و برزیل منتشر شد.
تحریم و افزایش نرخ کرایه نفتکش
فعالان بازار انرژی و کارشناسان معتقدند تحریم های نفتی علیه برخی کشورها نه تنها ممکن است به تنش ها آن هم در منطقه خلیج فارس که مهم ترین منطقه تولید نفت است ، دامن بزند، بلکه باعث افزایش بیشتر نرخ کرایه ها شود. یکی از مدیران نفتی در سنگاپور ضمن اشاره به این موضوع گفت: قیمت ها قطعا با این تحریم ها بیشتر می شود، اما از این تحریم کشتی ها و کشورهایی بیشتر متضرر می شوند که نفت خام خود را از خاورمیانه و امریکا دریافت می کنند.
پس از تحریم نفت ایران و ونزوئلا، از بین رفتن نصف تولید عربستان همچنین لغو حرکت نفتکش ها که در واقع به معنای اعمال محدودیت بیشتر واشنگتن بر بازار انرژی است، باعث شده مشتریان اروپایی که تا پیش از این نفت خود را از خاورمیانه تهیه می کردند، به امریکا سوق پیدا کنند. با وجود اینکه امریکا در شرایط فعلی سعی در به دست گرفتن بازار نفت دارد، اما حرکت نفتکش ها از این کشور به سمت آسیا، باعث شده نرخ های حمل نفت از ژوئن ۲۰۰۸ به بالاترین سطح خود برسد. این نشان می دهد که شرکت های بزرگ به دلیل فرار از عواقب تحریم ها، به ناچار مجبور به پرداخت هزینه های بیشتری هستند.
افزایش نرخ حمل نفت همه جهان را تحت تاثیر قرار می دهد
شعیب بهمن ، کارشناس ارشد بین المللی انرژی در گفت وگو با «اعتماد» معتقد است برای هر گونه قضاوت در خصوص تاثیر گذاری نرخ کرایه نفتکش ها بر قیمت نفت، در وهله اول باید این نکته را مدنظر قرار داد که هرگونه بالا رفتن هزینه تولید یا انتقال نفت می تواند افزایش قیمت نفت را به دنبال داشته باشد. افزایش هزینه حمل و نقل مانند بیمه نفتکش ها نیز از جمله موارد تاثیرگذار بر بازار نفت است.
بهمن در خصوص تاثیرگذاری نرخ حمل نفت بر جهان گفت: «اقداماتی که منجر به افزایش نرخ انتقال نفت می شود، نه فقط مشتریان آسیایی، بلکه کل جهان را متاثر می کند.»
این کارشناس ارشد بین المللی انرژی، تاثیر نرخ حمل بار را به شرط «تداوم»، بر قیمت ها موثر می داند. او در ادامه گفت: «آنچه در ماه های اخیر باعث افزایش قیمت نفت و نرخ حمل آن شده ، علاوه بر تحریم های یکجانبه امریکا علیه ایران و ونزوئلا، کمبود نفتکش ها نیز هست.» بهمن در توضیح این امر ادامه داد: «تحریم ها باعث شده بسیاری از شرکت های خارجی به خاطر ترس از عواقب تحریم ها و عدم استفاده از بیمه نفتکش ، تمایل کمتری به حمل نفت از منطقه خلیج فارس دارند. از سوی دیگر، کمبود نفتکش و مخاطرات در منطقه باعث می شود که برای هر بارگیری، قیمت های بالاتری مطالبه شود که این امر به افزایش بیشتر نرخ حمل بار می افزاید.»
او در بخشی از سخنان خود با اشاره به تنش در منطقه خاورمیانه خاطرنشان کرد: «تنش های خلیج فارس تاثیر زیادی بر رفت وآمد کشتی ها می گذارد. البته باید به این نکته اشاره کرد که تنش تنها در منطقه خلیج فارس وجود ندارد، بلکه به سایر آب های آزاد نیز کشیده شده است. نمونه این مدعا حمله به نفتکش ایرانی در دریای سرخ است. متوقف کردن کشتی در جبل الطارق نیز نشان از انتقال ناامنی به سایر آبراهه های مهم دنیاست. اگر این وضع تداوم یابد، نه تنها قیمت انتقال نفت بلکه سایر فرآورده های نفتی و پتروشیمی نیز افزایش می یابد.»
بهمن در بخشی از سخنان خود ضمن اشاره به این موضوع که با وجود افزایش و تسری ناامنی به سایر نقاط جهان، اما قیمت نفت افزایش چشمگیری نداشته ، گفت: «آن چیزی که در چند ماه اخیر جلوی رشد بیشتر قیمت نفت را گرفته، میزان عرضه نفت است. بارها از سوی کارشناسان عنوان شده که عرضه نفت در بازار بیشتر از تقاضاست. همین امر سبب افزایش ذخایر استراتژیک کشورها شده است. هرچند با خروج ایران و ونزوئلا از بازار نفت همچنین ادامه یافتن روند کاهش تولید نفت در عربستان به نظر می رسد، ذخایر نفتی کشورها در آینده ای نه چندان دور تغییر کند و با نوعی تعادل در بازارهای بین المللی روبه رو شویم. در آن صورت است که می توان متوجه تاثیر افزایش نرخ حمل نفت بر بهای تمام شده نفت بود.»
